Spółdzielnia socjalna jest to instytucja, która prowadzi działalność łącząc cele gospodarcze i społeczne. Ww. ustawa stwarza podstawy prawne do prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym, którym szczególnie trudno byłoby rozpocząć i prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie.

Spółdzielnia socjalna jest zrzeszeniem osób, w znaczniej mierze zagrożonych wykluczeniem społecznym, które wspólnie, w oparciu o osobistą pracę, prowadzą przedsiębiorstwo i realizują cele społecznej oraz zawodowej reintegracji jej członków. Ponadto spółdzielnia może również prowadzić działalność społeczną, kulturalno – oświatową na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Zysk w tych przedsiębiorstwach nie jest celem samym w sobie, jest instrumentem, który ma służyć osiągnięciu celu wyższego, czyli społecznego.  

Członkowie spółdzielni socjalnej tworzą dla siebie miejsca pracy, zapewniając dochód sobie i swoim rodzinom, a poprzez wspólne działania zmieniają siebie i środowisko w którym żyją – tworzą coś, co staje się ich wspólnym dobrem, za co są odpowiedzialni. W tym celu muszą współpracować, ucząc się podtrzymywania więzi międzyludzkich, odnajdywania się w rolach społecznych. Zdobywają również umiejętności, które w przyszłości mogą pozwolić na samodzielność zawodową. 

Spółdzielnię socjalną mogą założyć: 
- osoby bezrobotne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, tj.:
* bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 
* uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, 
* uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie  opieki zdrowotnej,
* chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, 
* długotrwale bezrobotni w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 
* zwalniani z zakładów karnych, mający trudności w integracji ze środowiskiem w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 
* uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 
- osoby niepełnosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. 

Spółdzielnię socjalną mogą założyć także: 
- inne osoby niż ww., o ile liczba tych osób nie stanowi więcej niż 50% ogólnej liczby założycieli, 
- organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o  wolontariacie lub jednostki samorządu terytorialnego, 
- kościelne osoby prawne.

Kto może być członkiem spółdzielni socjalnej 
Członkostwo spółdzielni mogą nabywać:
1. osoby fizyczne: 
- zagrożone wykluczeniem społecznym, należące do grupy założycieli, 
- zagrożone wykluczeniem społecznym, należące do grupy założycieli, ale posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych, 
- fachowcy/specjaliści – są to osoby spoza grupy zagrożonych wykluczeniem społecznym pod warunkiem jednak, że ich praca na rzecz spółdzielni wymaga szczególnego rodzaju kwalifikacji, których pozostali członkowie spółdzielni nie mają. Liczba tych osób nie może być jednak większa niż 50 % ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej. 
2. osoby prawne: 
- organizacje pozarządowe, 
- kościelne osoby prawne,
- jednostki samorządu terytorialnego.
 

Urząd pracy udziela wsparcia na podstawie przepisów prawa, regulaminu wewnętrznego oraz określanych na dany rok kalendarzowy kryteriów rozpatrywania wniosków. Ww. dokumenty dostępne są poniżej i w zakładce - dokumenty do pobrania.